Το ζήτημα της υπακοής του παιδιού είναι κάτι που δυσκολεύει τους περισσότερους γονείς. Συχνά, βρισκόμαστε εγκλωβισμένοι σε έντονους καβγάδες όπου αναγκαζόμαστε να βάλουμε τις φωνές γιατί τίποτα άλλο δε μοιάζει να λειτουργεί. Ο κύριος τρόπος όμως να αποφεύγουμε τις εντάσεις είναι το να δρούμε προληπτικά.
Αυτό σημαίνει να έχουμε κάνει σωστή και συστηματική δουλειά στην οριοθέτηση του παιδιού από μικρή ηλικία. Με αυτόν τον τρόπο το παιδί μαθαίνει να ακούει αυτό που ζητάμε και να συνεργάζεται μαζί μας όταν χρειάζεται.
Ας δούμε όμως λίγο πιο αναλυτικά τι περιλαμβάνει η οριοθέτηση. Αρχικά, χρειάζεται να είμαστε πολύ ξεκάθαροι και σύμφωνοι σαν γονείς μεταξύ μας σχετικά με το ποιοι είναι οι κανόνες στην οικογένεια. Οι κανόνες αυτοί συμπεριλαμβάνουν ένα εύρος ζητημάτων, από τις ώρες φαγητού και ύπνου, μέχρι το πώς φερόμαστε ο ένας στον άλλο και ποιες υποχρεώσεις έχει το κάθε μέλος της οικογένειας.
Στη συνέχεια, ορίζουμε ποιες συνέπειες έχει η μη τήρηση των κανόνων αυτών και τις εξηγούμε προκαταβολικά στο παιδί. Εφόσον έχουμε προειδοποιήσει για τις συνέπειες φροντίζουμε να τις εφαρμόζουμε με συνοχή και συνέπεια. Με αυτόν τον τρόπο το παιδί θα μάθει ότι εννοούμε αυτό που λέμε και θα μειωθούν οι «διαπραγματεύσεις» και η επιμονή του. Τα παιδιά χρειάζονται ξεκάθαρα όρια και σταθερές ρουτίνες προκειμένου να μπορούν να προβλέψουν τις συνέπειες της συμπεριφοράς τους και να λειτουργούν όσο το δυνατόν αυτόνομα.
Από την άλλη, φροντίζουμε να είμαστε ευαίσθητοι στις ικανότητες, τις ανάγκες και τις αντοχές του παιδιού. Για παράδειγμα, τα παιδιά προσχολικής ηλικίας βρίσκονται ακόμα στη διαδικασία όπου μαθαίνουν τους κοινωνικούς κανόνες αλλά και τα όρια της οικογένειας. Επίσης, έχουν μικρότερη ικανότητα ελέγχου των συναισθημάτων τους και κουράζονται πιο εύκολα. Προσαρμόζουμε λοιπόν τις προσδοκίες μας για τη συμπεριφορά τους ανάλογα με την αναπτυξιακή τους φάση.
Τέλος, αφιερώνουμε χρόνο και σκέψη στο να κατανοήσουμε τις ιδιαιτερότητες του δικού μας παιδιού. Πότε γίνεται ιδιαίτερα δύσκολο και ανυπόμονο; Αν έχουμε παρατηρήσει για παράδειγμα ότι το ενοχλούν οι μεγάλες βόλτες με τα πόδια ή οι χώροι με πολύ φασαρία χρειάζεται να το λάβουμε υπόψη μας όταν κανονίζουμε το πρόγραμμα μας. Όταν ένα παιδί έχει ξεπεράσει τις αντοχές του είναι σχεδόν απίθανο να μπορέσει να συνεργαστεί μαζί μας. Είναι προτιμότερο λοιπόν να συντομεύσουμε τη βόλτα μας παρά να εμπλακούμε σε έναν έντονο καβγά χωρίς αποτέλεσμα.
Κέλλη Σπυριδάκη MSc
Παιδοψυχολόγος
www.kellyspyridaki.gr
kellyspyridaki@gmail.com